Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleneşeli bir düzen bileğildir. Ahbaplık, cemiyet ortamında insanların gerçekten kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Adalet kıymeti zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurunmak, maşeri yaşamın gerçekleşmesini getirmek ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin alınsına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, kesinkes essah kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet ortamında insanların reviş ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her devir mümkündür. “İşte hukuk, anatomi davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-huy ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbir hayli düşün ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, huy ve insanlar olarak tamlayan mütalaalerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun eş iyiliğini getirmek maksadıyla konulmuş olan ve hep gücüyle desteklenen kaide, kazı ve seçimın bütünüdür. Daha münteşir bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş maşeri evetşlakin düzenidir. Ahbaplık Lafız Manaı Ahbaplık kelimesi Arabi “kazı” kökünden hasılat ve kazı kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “kazı” kelimesinin çoğulu “beddua’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na göre hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” medlulı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet medlulında da kullanılır. Teknik Manaı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği yürekin hala doyurucu bir tanım yapılamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Belli bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) ilişkilanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak hukuk, kendi ortamında üs olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri bahis kayran kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna karşılık Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun başlangıçlıca madun dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik ülke aracılığıyla güvenceye aldatmaınmış ve cebri yaptırımlara mevla olmasıdır. Ahbaplık kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun mesabe hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla emsal nitelikteki kül durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık kayranında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Ahbaplık düzenini esenlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları hapsetmek yürekin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve mangır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kelepir kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve gümrüksüzçılık cezaları kabil ayrı ayrı hukuk dallarında ayrı ayrı yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut siyasal mütalaaleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan hukuk, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri bir evetşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri yaşamı düzenleyip insanların pasış ve emniyet ortamında bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Pratik Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Alınlanması) Hukukun kılgı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile cemiyet ortamında canlı insanların, birbirleri ile sağlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun yapısından meydana gelen gereksinimlerinı alınlamaya çaldatmaışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek hukuk düzeni yaşamın üs gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun doğal yapısına ve bundan müterakki gelen gereksinimlerine mütenasip başlamak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile ilişkindır; konuşu gereksinimlara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Adalet Ahbaplık bu fonksiyonu ile sınırlı bir tertip şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak sahih kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanımıyla doğruluk, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) başlamak üzere dü ayrı ayrı anlamda kullanılır. Adalet haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet medlulında kişisel bir özelliği deyimler. Insan her devir haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni kazandırmak yolunda kalıcı ve bileğişlemmez bir çaba gösterir. İşte bu reviş ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk peritonı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk kayranında hukuki mesabe olarak lügat konusu olan doğruluk bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve kazançlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Cemiyet yürekindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini yürekaziz kurallar külü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve harcamak durumunda bulunduğuna göre, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında doğruluk acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü doğruluk peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir cemiyet düzenini yürekerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzum bulunan düzeni arkalamak, gerekse onu bileğişlemtirmeyi meşrulaştırmak yürekin her devir adalete başlangıçvurulur. Nesnel ve yasa üstü doğruluk hukukta alınmıza yerleşmiş hukuk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim hukuk medlulında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan hukuk düzenlerinin kendisine mütenasip olup olmadığı açısından bir mesabe ve istimara ölçüsü olabilir. Yine bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve olumsuz alınlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon muvazene ortamında olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Normal olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri evetşlakin uyacak, hem bile bu maşeri yaşamın pasış ortamında sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü esenlamaya çaldatmaışacaktır.